NHH-professor i retten: — Eit apparat som har brukt millionar på å køyre over meg

— At saka er komen så langt, er dumt. Eg har alltid vore ein lojal NHH-tilsett. Derfor er denne saka ekstra belastande, seier professor Leif Egil Hem. 

Han møtte torsdag sin arbeidsgivar Noregs handelshøgskole (NHH) i rettssal 127 i Oslo tingrett. 

— Eg har hatt eit profesjonelt apparat som har brukt millionar på å køyre over meg, la han til frå vitneboksen. 

Hem, som har vore professor ved NHH sidan 2008, vart i 2024 omplassert og fråteken åremålsstillinga som instituttleiar. Bakgrunnen var ei varsling mot han hausten 2022 frå ein stipendiat som han var rettleiar for. 

Det var NHH-styret som formelt vedtok ordensstraffa. 

Hem har heile vegen nekta for skuldingane som er sett fram mot han. 

arbeidsmiljø

Professor fekk varsel mot seg. Skuldar NHH-rektoren for hekseprosess og utfrysing

— Prøvde å lure meg

No krev han at ordensstraffa blir kjent ugyldig. Han har i tillegg lagt fram krav om opp mot 100.000 kroner i erstatning. 

Etter at varselet frå stipendiaten kom inn, engasjerte NHH advokatbyrået Simonsen Vogt Wiig til å granske saka gjennom ei såkalla faktaundersøking. 

Hem karakteriserte møtet med advokatane som brutalt og manipulerande, og refererte konkret til ein episode der ein av dei skal ha kalla han for ein løgnar. 

— Eg følte dei prøvde å lure meg. Det gjekk tre månader før eg visste kva eg var skulda for. 

— Denne saka er vond å stå i, sa Hem i retten.

I rapporten konkluderte advokatane med at Hem hadde utsett varslaren for utilbørleg åtferd i strid med arbeidsmiljølova.

Blomar og kino

Skuldingane frå stipendiaten som varsla mot Hem, gjekk mellom anna ut på at ho opplevde å bli trekt inn i ein samlivskonflikt mellom Hem og kona hans. Kona var på dette tidspunktet også tilsett på NHH, og fungerte som birettleiar for stipendiaten. 

I varselet er det også sentralt at stipendiaten opplevde det som ubehageleg at Hem inviterte henne på kino og middag for å feire at ho hadde fullført midtvegsevalueringa til doktorgraden. 

Ved eitt høve, då stipendiaten hadde bursdag og låg sjuk heime med korona, troppa Hem opp på døra med blomar og sjokolade. I granskingsrapporten er dette trekt fram som noko varslaren opplevde som uønskt, og i strid med Hems profesjonelle rolle som instituttleiar og rettleiar for stipendiaten. 

I retten torsdag framheva advokat hos Regjeringsadvokaten, Kristoffer Nerland, i tillegg at Hem skal ha delt sensitive helseopplysningar om stipendiaten til utanforståande — og at han med dette braut teieplikta. 

Varslingssak

Brukte 195.000 kroner i månaden på advokat

Delte helseopplysningar

I si forklaring i retten sa Hem at han vart informert om stipendiatens helsetilstand i to møte med stipendiaten i løpet av sommaren 2021, der ho skal ha opplyst om sine utfordringar.

Advokat Nerland ville vite kvifor desse opplysningane vart sende til «16-18 stykke som ikkje hadde med saka å gjere».

Hem svarte at han meinte det var relevant, og at det vart sendt til representantane i NHH-styret og leiarar i administrasjonen på instituttet fordi det var dei som skulle behandle Hems tilsvar til varselet mot han.

I tingretten hevda Hem at det slett ikkje hadde vore nokon samlivskonflikt mellom han og kona, slik varslaren har trekt fram. 

— Eg lurer også på kor påstandar om at vi skulle hatt ein romantisk relasjon stammar ifrå, sa Hem, og la til at det har vore belastande å bli konfrontert med det han kalla rykte og spekulasjon. 

varsling

Mener akademikere varsler altfor ofte på sine ledere

Vennskapeleg relasjon

Han forklarte at relasjonen mellom han og stipendiaten gjekk tilbake til 2018, då ho var masterstudent. På det tidspunktet vart ho engasjert som forskingsassistent til eit prosjekt som Hem leia. «Ein god, kollegial og vennskapeleg relasjon», var Hems karakteristikk av forholdet mellom han og stipendiaten som seinare varsla mot han.

Professoren fekk spørsmål om det var normalt å feire midtvegsevaluering slik dei hadde gjort. 

— På dette instituttet er det moglegheit for å feire det viss vi ønsker det. Det er ikkje uvanleg. Eg oppfattar det som kutyme på instituttet der eg har vore tilknytt i 30 år, svarte han.

Hem forklarte at både kino og middag ikkje var meint som noko anna enn ei feiring av ein milepæl i doktorgradsarbeidet. 

Hem er representert av Forskerforbundet. I retten argumenterte advokatfullmektig Balrin Kaur Bisal for at skuldspørsmålet ikkje er oppfylt, og at Hem verken har handla med forsett eller på ein aktlaus måte. 

Norges Handelshøyskole

Professor ilagt ordensstraff og fratatt stillingen som instituttleder

— Manglande rolleforståing

Advokat hos Regjeringsadvokaten, Kristoffer Nerland, teikna på si side eit bilde av ein instituttleiar og rettleiar som «på ingen måte har vist forståing for alvoret i saka». 

— Han har ikkje oppretthalde profesjonell avstand, og har vist manglande rolleforståing. Han har forsøkt å setje varslaren i eit dårleg lys, blant anna ved å be NHH opprette personalsak mot varslaren. Vi har reglar for slike ting i arbeidsmiljølova. Hadde han halde fram som instituttleiar, ville han hatt personalansvar for varslaren, sa Nerland i si innleiing, og konkluderte med at det ikkje var tvil om at NHH har hatt grunnlag for ordensstraffa og sanksjonane mot Hem. 

Regjeringsadvokaten gjorde eit poeng av at Hem var leiar for Institutt for strategi og leiing.

— Han viser ganske lita forståing for leiarfaget, sa han.

Nerland refererte til digital kommunikasjon mellom Hem og stipendiaten. Denne, meinte han, viste at Hem kommuniserte på ein måte som ikkje var akseptabel. Der var mellom anna flittig bruk av emojis og utropsteikn. 

Nerland understreka poenget ved å peike på at det var eit asymmetrisk maktforhold mellom den unge stipendiaten og den etablerte professoren. 

varslingssak

Derfor ga NHH-styret institutt­­lederen ordens­straff og omplasserte han

— Kan kjenne seg pressa

— Stipendiaten er heilt avhengig av rettleiaren sin. I den konteksten må ein lese alle meldingane som har blitt sende. Svarer han på ein viss måte, kjenner stipendiaten eit press til å svare på same vis. Er han vennleg og brukar kallenamn, kan stipendiaten kjenne seg pressa til å gjere det same, sa Nerland i si innleiing. 

Under Hem si forklaring spurde Nerland om han konkret kunne ha gjort noko annleis overfor stipendiaten som har varsla mot han.

Ifølgje Hem låg stipendiaten svært dårleg an, 13 dagar før fristen for innleveringa til midtvegsevalueringa. Midtvegsevalueringa er avgjerande for om doktorgradsarbeidet kan halde fram eller ikkje. For å klare fristen, forklarte Hem, arbeidde han intensivt saman med stipendiaten for å komme i mål. 

— Eg ville kanskje ha gitt henne mindre hjelp. Eg burde kanskje berre latt henne stryke. Det er mykje ein tenker ein kunne ha gjort annleis, svarte Hem på spørsmålet frå Nerland. 

— Gjort til pariakaste

Hem kom i forklaringa si tilbake til at saka hadde vore, og framleis er, ei stor belastning for han.

— Eg kvir meg for å gå på jobb. Eg føler ubehag, rett og slett. Det er frykteleg vondt å stå i.

Ifølgje Hem har arbeidsgivaren gjort lite eller ingenting for å vareta han i denne situasjonen og i løpet av tida varslingssaka har versert. 

— Eg har ikkje hatt ein einaste samtale med Thøgersen, min næraste leiar, sidan varselet kom. Eg har heller ikkje hatt nokon samtale med nokon av prorektorane. Det skal eg ikkje kritisere dei for, det kan vere mange grunnar. Men eg føler på det. Eg føler at eg blir frosen ut og gjort til pariakaste, sa Hem.

Fredag skal både stipendiaten og NHH-rektor Øystein Thøgersen vitne i saka.

rettssak

Professor møter rektor i retten. Forlanger erstatning frå NHH etter varslingssak